مقدمه

نقش والدین برای کودک و زندگی حال و آیندۀ او بسیار مهم است. والدین دارای تأثیرات وراثتی و محیطی سرنوشت ساز برای کودک است، رفتار او الگو و مدل است؛ گفتار او سند است، غرور او کارساز است، جرأت او اطمینان بخش است، هیبت و وقار او سازنده است. زندگی و وجود او مایه گرمی و نشاط کودکان در محیط خانواده است.

شیوة برخوردها، کیفیت اعمال انضباط، شیوه محبت یا خشونت، تزل یا قاطعیت در رفتار، اتکای به نفس، اقتدار و سندیت والدین برای کودک درس آموز و سازنده است. شرافت و نجابت والدین در کودک نقش مؤثر دارد به همان میزان که سلامت در او اثردارد. کودک آلوده به دنیا نمی آید این خانواده و مخصوصاً پدر است که زمینه ساز شرافت یا آلودگی است.

بنابراین، این پرسش مطرح می شود که والدین چه نقشی در تربیت فرزنددارد؟ این نوشته درصدد است تا به این گونه پرسش هاپاسخ بگوید و نقش والدین را در تربیت فرزند روشن نماید.

نقش الگویی پدر

کودک در مسیر رشد از افرادی بسیاری اثر می پذیرد و تحت تأثیر دیده ها و شنیده های بسیاری قرار می گیرد. همة آنهایی که در اطراف او هستند و به نحوی در او اثرگذارند مدل و الگوی کودک اند. پدر از همة‌ آنها مهمتر و مؤثرتر است و این اهمیت و تأثیر تا سنین نوجوانی هم چنان ادامه دارد.

رفتار پدر برای فرزند خردسال همه چیز است؛ درس است، اخلاق است، تربیت است، سازندگی یا ویرانگری است. طفل در سنین خردسالی همه چیز را از او کسب می کند. محبت، شفقت، وفاداری، خلوص و صفا، رشادت، شهامت، ادب و تواضع، عزت نفس، سجایای اخلاقی، درستکاری، پشتکار، سربلندی، شرافت، صداقت، را از او فرا می گیرد.

این امر از نظر روانشناسان تربیتی گسترش دارد که برخی از آنها رفتار فرزندان را انعکاسی از رفتار پدران دانسته اند و گفته اند تو اول کودک خود را به من بنمای، تا بگویم تو کی هستی. نحوة استدلال پدر، به کارگیری وسایل و ابزار، کینه توزی و خود خواهی او. همه در کودک نقش دارد.

بر این اساس پدران در برابر رفتار شخصی خود مسؤول اند. هر آنچه را که می یابند به فرزندان یاد می دهند. افکار و رفتار او را بر این اساس جهت می دهند، موجبات رشد و یا سقوط شخصیت فرزندان را فراهم می آورند.

تربیت فرزند از راه الگو

اهمیت رفتارپدر

بدون تردید الگو نقش بنیادینی درتربیت و سازندگی کودک دارد. ازاین رو، اگر هیچ تحلیل روانشناختی و دلیل علمی بر نقش اساسی الگوها در شکل گیری شخصیت فرد و نحوة سلوک او و نیاز همه جانبه ای که به الگوها دارد، وجود نداشته باشد، کافی است که هرفرد به همان تجربة گسترده ای که در زندگی شخصی در این خصوص دارد و احساس نیاز به الگو و تأثیر آن را عملاً و از درون در خود یافته اند، ببینند.
با این توجیه باید گفت: پدران اگر بخواهند فرزند خود را بپرورانند و او را به شیوه و روشی خاصی جهت دهند برنامه این است که خود باید مدل و الگوی راه و روشی باشند که آن را برای فرزند خویش خواستاراند. پدرانی که بین عمل و گفتارشان، بین کردار و امر و نهی شان تفاوت است هر گز نخواهند توانست در فرزندان مؤثر باشند. و هم پدرانی که فرصتی کافی برای ارتباط با فرزندان ندارند و در فرصتی محدود تنها چند کلمه ای را به عنوان وعظ و نصحیت با فرزندان درمیان می گذارند هرگز قادر نیستند به اهداف و مقاصدی که مورد نظر شان است برسند.
پدر باید برای کودک سرمشق صداقت، شرافت، وقت شناسی، رعایت نظافت، خوش قولی، سخاوت، جرأت، قدرت تحمل باشد. او در سایة‌ رعایت این وظایف و برنامه ها به شخصیت فرزندشان شکل می دهند و موجبات جمال معنوی و عزت فرزند را فراهم می سازد.

پدران آلوده در روحیة فرزندان اثراتی منفی می گذارند و ما کمتر افرادی را سراغ داریم که خود پدران نادرستی باشند و فرزندشان افراد سالم به بار آمده باشند.

و در ادامه داریم:

اهمیت رفتار مادر

اثر رفتار و کردار مادر در کودک

نقش تفاهم والدین درتربیت فرزند

تفاهم در پرتو محبت و احترام

الف ـ‌ احترام گفتاری

ب ـ‌ احترام شنیداری

چشم پوشی از خطاها

شیوة‌ گذشت و چشم پوشی

فایل ورد 12 صفحه